Sức sống mới cho phần cứng

[phamminhtuan]

Một thực tế mà ít người dùng biết đếnlà các thiết bị phần cứng có thể cập nhật mà không phải mua thêm bất kỳ "phụ tùng" mới nào.
Một thực tế mà ít người dùng biết đến là các thiết bị phần cứng có thể cập nhật mà không phải mua thêm bất kỳ món "phụ tùng" mới nào. Chỉ 1 vài thao tác đơn giản để cập nhật phần điều khiển (firmware) sẽ bổ sung những tính năng mới, tính ổn định và năng động hơn cho hệ thống mà không phải “chạm tay động chân”. Về cơ bản, firmware là một nhóm các hướng dẫn thực thi được lưu trong phần bộ nhớ chỉ đọc (read only memory) của thiết bị. Firmware gần giống một trình điều khiển thiết bị (driver) dạng nhúng, cung cấp thông tin nhận dạng phần cứng mỗi khi hoạt động; cụ thể hơn là khi phần cứng đó được gắn vào máy tính và khởi chạy. Trình điều khiển cho phép người dùng điều chỉnh sự tương tác của phần cứng với hệ điều hành thì với firmware, bạn không thể thay đổi. Tuy nhiên với đa số người dùng cho rằng firmware là "không đổi" (do lưu trong bộ nhớ chỉ đọc) thì một vài loại firmware được lưu trong bộ nhớ chỉ đọc có thể lập trình lại (PROM) hoặc bộ nhớ chỉ đọc có thể lập trình và xoá (EPROM) sẽ tạo điều kiện để thực hiện việc cập nhật firmware. Bạn chỉ việc khởi chạy phần mềm do nhà sản xuất (NSX) cung cấp và tải firmware mới lên thiết bị để bổ sung tính năng, cũng như khắc phục một số lỗi quan trọng.

Hình 1: Vài BMC cung cấp tiện ích trên nền Windows để cập nhật firmware và bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.

Việc cập nhật firmware không chỉ dành riêng cho máy tính, bạn cũng nên cập nhật firmware cho các thiết bị gắn ngoài như đĩa cứng mạng (NAS), bộ định tuyến không dây và máy giải trí đa phương tiện cầm tay và cả ĐTDĐ (tuỳ loại hay đời máy). Thậm chí việc cập nhật (hoặc chỉnh sửa) firmware nhằm qua mặt được sự kiểm tra của thiết bị là một trong những cách để "bẻ khóa" chiếc điện thoại thông minh iPhone; điều này cũng giúp Apple trở nên khôn ngoan hơn. Thực tế cho thấy tính năng tự động cập nhật firmware giúp Apple đẩy người dùng "phạm luật" trở lại vạch xuất phát bằng cách ghi đè lên phiên bản firmware đã được chỉnh sửa trước đó. Máy chơi game Xbox 360 cũng cập nhật một số tính năng mới như khả năng hỗ trợ độ phân giải cao 1080p HD và thay đổi giao diện cũng từ việc cập nhật firmware.

Tần xuất các phiên bản firmware mới cung cấp cho người dùng tùy thuộc vào nhà sản xuất và chủng loại sản phẩm. Dù không tìm được phiên bản firmware mới hàng tuần cho các thiết bị phần cứng thì bạn cũng nên kiểm tra sau mỗi 3 tháng. Kinh nghiệm cho thấy chỉ nên cập nhật firmware khi thiết bị đang sử dụng gặp trục trặc hoặc bạn muốn tận dụng những tính năng mới. Ngoài ra, bạn cũng không nên sử dụng firmware của hãng thứ 3, chẳng hạn như công cụ “bẻ khóa” iPhone. Chúng thường khó cài đặt, sử dụng cũng như có nhiều nguy cơ gây ra hỏng hóc và làm mất hiệu lực bảo hành của thiết bị. Tốt hơn hết là hãy sử dụng firmware chính thức từ nhà sản xuất khi cập nhật.

Hình 2: Nhà sản xuất BMC có thể yêu cầu bạn chọn đúng tên sản phẩm đang sử dụng để tải về chính xác tập tin firmware.

Lợi ích từ firmware mới

Bạn được gì từ firmware mới? Một vài thiết bị phần cứng như bộ xử lý (BXL) không thể cập nhật firmware nhưng lại được hưởng lợi từ việc cập nhật firmware bo mạch chủ (BMC). Các phần cứng khác như ổ cứng và ổ quang có thể cập nhật firmware. Tuy nhiên các NSX thường không cung cấp bản firmware mới trừ khi phần cứng gặp lỗi nghiêm trọng. Với 3 nhóm sản phẩm BMC, thiết bị mạng và thiết bị giải trí di động, việc cập nhật firmware có thể mang lại tính ổn định, khả năng truy xuất đến các tính năng vốn không có sẵn hoặc chưa được kích hoạt trên thiết bị; chẳng hạn tăng khả năng ép xung BMC, tích hợp tính năng chia sẻ mạng ngang hàng BitTorrent trong thiết bị lưu trữ mạng hay cải thiện thời gian phản hồi, tăng độ nhạy thu phát sóng của iPhone. Việc cập nhật firmware sẽ không thay đổi hoàn toàn thói quen sử dụng mà nó sẽ cải thiện những thói quen, trải nghiệm mà bạn từng có với thiết bị. Bên cạnh đó, cập nhật firmware cũng cần thiết trong việc cập nhật trình điều khiển cũng như tăng tính tương thích với các phần cứng khác.

Hình 3: Nhiều router không dây đi kèm tùy chọn tải về và cài đặt bản cập nhật firmware từ giao diện trên nền trình duyệt.

Cập nhật firmware không giống cập nhật trình điều khiển thiết bị. Bạn không thể gỡ cài đặt hoặc cài đặt lại khi thất bại và việc khôi phục firmware cũ khó khăn hơn, đòi hỏi người dùng có nhiều kinh nghiệm. Cập nhật firmware không khó nhưng có thể gặp rủi ro hoặc phần cứng không hoạt động khi việc cập nhật thất bại. Do đó trước khi tìm và tải về một firmware mới, bạn cần lưu ý vài điểm sau. Kiểm tra kỹ để chắc chắn đã chọn đúng firmware tương ứng của phần cứng. Một số NSX như Apple đã đơn giản hóa công việc này, bạn chỉ việc kết nối iPhone vào máy tính và quá trình cập nhật firmware mới được thực hiện tự động. Những NSX khác thường yêu cầu người dùng duyệt qua danh sách liệt kê các dòng sản phẩm của hãng để chọn chính xác sản phẩm đang dùng. Hầu hết phần cứng sẽ không cho phép chép đè firmware của hãng khác, thậm chí là của dòng sản phẩm khác nhưng vẫn có thể xảy ra trường hợp cập nhật 1 firmware "lạ hoắc" lên thiết bị. Điều cuối cùng là cập nhật firmware sẽ khôi phục cấu hình mặc định của thiết bị. Vài tiện ích cho phép sao lưu và khôi phục các thiết lập trước cũng như sau khi cập nhật firmware mới. Nếu từng tốn nhiều thời gian để cấu hình mạng cho bộ định tuyến (router) thì tốt nhất nên sao lưu các thiết lập này trước khi thực hiện hoặc ghi lên giấy các thông số, thiết lập quan trọng như các quy luật chuyển tiếp cổng (port forward), quyền hạn truy xuất hay cấu hình mạng không dây trong trường hợp tiện ích không hỗ trợ.
Cập nhật firmware

Cập nhật firmware dễ hay khó tùy thuộc loại thiết bị và cả NSX. Cách dễ nhất để cập nhật firmware BMC là sử dụng tiện ích trong môi trường Windows, bạn chỉ việc thực hiện theo từng bước hướng dẫn trên màn hình. Nếu NSX không cung cấp tiện ích chạy trực tiếp trong môi trường Windows, có thể bạn sẽ nhận được 1 tập tin ảnh (.iso) khi tải về. Nhấn đúp chuột vào tập tin này, khởi chạy tiện ích ghi đĩa, cho đĩa CD/DVD vào ổ quang để ghi nội dung lên đĩa. Nếu Windows không biết phải làm gì với tập tin .iso này, tải và cài đặt tiện ích ghi đĩa miễn phí ImgBurn (find.pcworld.com/61194). Khởi động lại máy tính bằng đĩa CD vừa tạo để thực hiện quá trình cập nhật firmware.
Cập nhật firmware từ bút USB

Vài nhà sản xuất chỉ cung cấp tiện ích cập nhật firmware trên nền MS-DOS. Do đó, khi đã sao chép những thứ cần thiết lên đĩa mềm, khởi động máy từ đĩa mềm, khởi chạy tiện ích để cập nhật firmware và cuối cùng là rút đĩa mềm và khởi động lại hệ thống lần nữa. Trường hợp máy tính không có ổ đĩa mềm, bạn có thể thay thế bằng bút nhớ USB. Tải về tiện ích HP USB Disk Storage Format (find.pcworld.com/63282) và HPUSBFW_BOOT_FILES.zip từ 4Shared (find.pcworld.com/63283); giải nén sau khi tải.

Hình 4: Chỉ cần cắm iPhone vào máy tính, tiện ích của Apple sẽ tự động hoàn thành quá trình cập nhật firmware.

Khởi chạy tập tin USB Disk Storage Format với tài khoản quyền quản trị (hoặc nhấn phải chuột lên tập tin, chọn Run as administrator). Định dạng bút nhớ USB với tùy chọn hệ thống tập tin FAT32, đánh dấu tùy chọn mục Create a DOS Bootable Disk và chọn thư mục chứa tập tin HPUSBFW_BOOTFILES.zip sau khi giải nén. Sau khi hoàn tất việc định dạng bút nhớ, sao chép những tập tin cần thiết cho việc nâng cấp firmware. Khởi động lại máy tính bằng bút nhớ USB (trong CMOS, điều chỉnh thứ tự ưu tiên khởi động là bút nhớ hay đĩa mềm nếu cần thiết) và thực hiện tương tự như đĩa mềm.

Hình 5: Với tiện ích miễn phí ImgBurn có thể ghi tập tin .iso vào đĩa CD/DVD, bạn chuyển tập tin tải về của nhà sản xuất vào CD/DVD cập nhật firmware có khả năng tự khởi động.

Cập nhật firmware thiết bị mạng, thiết bị di động

Đĩa cứng mạng, bộ định tuyến và thiết bị di động thường dễ cập nhật firmware hơn so với BMC. Với thiết bị mạng, truy xuất đến màn hình cấu hình bằng cách gõ vào địa chỉ IP trong cửa sổ trình duyệt. Tìm tính năng cập nhật firmware, cung cấp đường dẫn đến tập tin firmware đã tải về trước đó và nhấn nút chấp nhận việc cập nhật.

Nhìn chung, việc cập nhật firmware được thực hiện 1 cách dễ dàng và nhanh chóng. Tuy nhiên, bạn nên lưu lại mọi thiết lập, cấu hình và firmware cũ để phòng khi cần thiết có thể khôi phục lại, đồng thời khi thực hiện nên làm theo đúng những hướng dẫn được nhà sản xuất cung cấp. Tham khảo thêm thông tin liên quan trong bài viết “A0708_148”.

Hình 6: Tiện ích USB Disk Storage Format (trái) cho phép tạo một bút nhớ có khả năng khởi động DOS để khởi chạy tiện ích ghi firmware.

Hồng Vy
PC World Mỹ

[dangquangminh]

AI – Đồng Minh Hay Kẻ Thay Thế? Hướng Đi Thông Minh Cho Kỹ Sư Mạng Trong Kỷ Nguyên Mới
Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra làn sóng thay đổi mạnh mẽ trong ngành công nghệ. Đặc biệt, các kỹ sư mạng cần nhanh chóng thích nghi nếu không muốn bị bỏ lại phía sau. Thay vì lo lắng, họ có thể xem AI là cơ hội để phát triển và đổi mới. Việc có công cụ và kỹ năng phù hợp sẽ là chìa khóa để tận dụng AI hiệu quả.
Nếu AI là đồng minh, không phải là mối đe dọa thì sao?
AI tạo sinh (GenAI) đã lan rộng nhanh chóng với nhiều ứng dụng toàn cầu. Dù mang đến cơ hội, nhưng không phải ai cũng đón nhận nó dễ dàng. Với những người chưa sẵn sàng, AI có thể bị xem như mối đe dọa làm lu mờ kỹ năng truyền thống. Tuy nhiên, nếu hiểu rõ, AI hoàn toàn có thể trở thành người bạn đồng hành đáng tin cậy.
2025 – Năm của sự chuyển đổi AI
Các dự án như Stargate của OpenAI với vốn đầu tư lên tới 500 tỷ USD báo hiệu thời đại AI đang đến gần. Sự xuất hiện của các tác nhân AI càng khiến ngành mạng cần thay đổi. Đối với kỹ sư mạng, việc nâng cao kỹ năng là điều cấp thiết. Không phải đợi đến khi bị thay thế, mà cần thích nghi từ hôm nay.
Từ CLI đến AI – Kỹ sư mạng luôn là người tiên phong
Kỹ sư mạng luôn quen thuộc với việc học hỏi và áp dụng công nghệ mới. Việc chuyển từ CLI (Command-line Interface) sang API và giờ là AI cũng không ngoại lệ. Để đón đầu xu hướng, họ cần hiểu tiềm năng AI và chuẩn bị hạ tầng sẵn sàng. Điều này giúp họ luôn duy trì vai trò trung tâm trong hệ thống công nghệ.
AI – Đồng minh mới trong bảo mật và vận hành mạng
Các nhóm SOC thường phải xử lý dữ liệu thủ công và tốn thời gian. AI giúp tự động hóa việc phát hiện mối đe dọa và hỗ trợ ra quyết định nhanh chóng. Điều này không chỉ giảm tải cho nhân lực mà còn tăng hiệu quả công việc. GenAI mang lại cơ hội thay đổi toàn diện cách vận hành hệ thống mạng.
AI giúp kỹ sư mạng tập trung vào việc con người làm tốt hơn
Thay vì thay thế, AI giúp kỹ sư tiết kiệm thời gian cho công việc sáng tạo hơn. Khi con người giám sát AI, công nghệ sẽ ngày càng tối ưu hơn. Làm việc với AI là cách để hiểu và khai thác công nghệ từ bên trong. Điều này giúp kỹ sư trở thành người dẫn đầu trong kỷ nguyên mới.

Muốn làm việc với AI – Cần những điều kiện tiên quyết gì?
Để thích ứng, kỹ sư mạng cần hiểu REST API, Python và các định dạng dữ liệu như JSON, XML. Ngoài ra, hiểu biết về các nền tảng đám mây (AWS, Azure, Google Cloud) là điều bắt buộc. Việc thành thạo các công cụ như IBM Watsonx, Amazon CodeWhisperer sẽ tăng tính cạnh tranh. Những điều này là nền tảng cho hành trình cùng AI.
Kỹ năng mới cần học trong kỷ nguyên AI
Học máy, kỹ thuật nhanh (prompt engineering) và mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) đang trở thành kỹ năng thiết yếu. Khả năng phân tích dữ liệu và hiểu cách hoạt động của các mô hình AI như ChatGPT, Gemini, LLaMA sẽ tạo ra lợi thế lớn. Đây là những công cụ giúp kỹ sư tối ưu mạng và phát triển phần mềm thông minh hơn.
AI đang thay đổi hoàn toàn cách quản lý mạng
Một số kỹ sư vẫn nghi ngờ về AI, nhưng thực tế đã chứng minh sức mạnh của nó. AI không chỉ giúp phát hiện lỗi nhanh mà còn mang lại sự nhanh nhẹn và chính xác cao hơn. Demo mới từ John Capobianco cho thấy AI có thể hỗ trợ xử lý công việc thay kỹ sư. Đó là tương lai – nơi con người và máy móc phối hợp hoàn hảo.
Chứng chỉ – Bước đệm vững chắc để gia nhập thế giới AI
Những chứng chỉ như Cisco DevNet Associate, Cyber Security Associate hay AWS Cloud Practitioner là nền tảng tốt. Chúng giúp kỹ sư hiểu cơ bản về tự động hóa, bảo mật và dịch vụ đám mây. Ngoài ra, Nvidia Certified Associate về GenAI là một điểm sáng mới. Những chứng chỉ này giúp khẳng định năng lực trong mắt nhà tuyển dụng và đối tác.
AI không còn là tương lai – nó là hiện tại đang diễn ra từng giây, từng phút. Trong khi nhiều ngành nghề đang bị xáo trộn, kỹ sư mạng lại đứng trước một cơ hội hiếm có để chuyển mình, trở thành lực lượng nòng cốt kiến tạo hạ tầng AI. Đây không phải là cuộc đua với máy móc, mà là hành trình hợp tác thông minh cùng công nghệ. Bằng việc học hỏi, thích nghi và trang bị những kỹ năng mới – từ tự động hóa, lập trình, đến kiến thức về AI và điện toán đám mây – bạn không chỉ giữ được vị thế mà còn vươn lên mạnh mẽ trong làn sóng chuyển đổi số toàn cầu.